19 Dec RODNA KUĆA DUŠANA POPOVIĆA
Da je živ, publicista Dušan Popović, bio bi veoma ponosan što se u njegovoj rodnoj kući, lepoj pisanoj reči uče neke nove generacije Levčana. Još ponosniji bi bio da zna da njegovo ime nosi jedna osnovna škola sa najuređenijim dvorištem u opštini Rekovac i da ga meštani ovog kraja, sa ponosom nazivaju levačo-epskim herojem novinarstva i publicistike. Jer zahvaljujući njemu, priča o malenom selu Volujak, danas Dragovu, ostaje zapisana kao mesto koje je iznedrilo jedno od najvećih novinarskih pera Srbije s početka 20. veka.
Posmatrajući porodično stablo i poreklo porodice Popović, duhovno bogatstvo i široki vidici, nešto je što je spajalo različite generacije ove porodice. Iako su vremenski stasavali u prelomnim godinama tadašnje države, Popoviće je oduvek krasila rečitost, intelektualna širina i napredna shvatanja.
Dušan Popović rođen je 6. januara 1885. godine u selu Volujak, kod Rekovca. Potomak je Alekse Đ.Popovića, državnog učitelja, koji je svoju učiteljsku karijeru gradio po levačkim i pomoravskim školama, i bio jedan od prvih učitelja u novootvorenoj školi u Opariću, gde se na mestu seoskog uče, zadržao gotovo čitavu deceniju. Tokom svog učiteljskog službovanja, Aleksa je radio i u Belušiću, Volujku, Obrežu i Kragujevcu, pa se tako Dušan Popović, jedno od osmoro dece Alekse i Jevice Popović, rodio na službovanju u omanjem učiteljskom stanu u Volujku. Sva deca Popovića, završila su više ili visoke škole, ali su na žalost umirali u cvetu mladosti.
Svoje školovanje, Dušan je započeo u Bivolju kod Kruševca, nastavio u Kragujevcu i Jagodini, a više razrede osnovne škole, završio u Užicu i Beogradu. Pravni fakultet u Beogradu upisuje 1903. godine, a zvanje pravnika dobija četiri godine nakon toga. Još kao gimnazijalac, počinje da se priklanja Socijalističkom pokretu, pod snažnim uticajem svog savremenika Dimitrija Tucovića. Bio je veliki borac za radnička prava i uvođenje opšteg glasačkog prava u Kraljevini Srbiji. Godine 1905. pristupio je Srpskoj socijaldemokratskoj stranci i u socijalističkim krugovima počeo da se afirmiše prvo kao kao saradnik „Radničkih novina“, da bi veoma brzo postao i njihov glavni urednik. 1909 godine, postaje član Glavne partijske uprave Srpske socijaldemokratske partije, a dve godine nakon toga, na predlog Dimitrija Tucovića biva izabran za sekretara Glavne partijske uprave. Zajedno sa Dimitrijem Tucovićem pokrenuo je list Borba, koji je bio polumesečni časopis SSDP, koji je izlazio od 1910. do 1914. godine.
U vreme velikog rata, 1916. godine ženi se Ernom Milicom Lukšić, sa kojom godinu dana nakon venčanja dobija ćerku Mariju. Iako je bio u kasnim dvadesetim, Dušan Popović oduvek je bio krhkog zdravlja, pa tako iste godine biva hospitalizovan u Londonu, zbog dugotrajnih stomačnih problema. Na žalost, njegovo zdravlje se nakon dve operacije, rapidno pogoršalo, a dugogočekivani povratak kući nije bio moguć. Umire u Londonu, 8. novembra 1918. godine u 33 godini života, ne videvši svoju kćer. Bio je sahranjen na londonskom groblju Hajget, pored groba Karla Marksa. Decembra 1959. godine njegovi posmrtni ostaci su prebačeni u Beograd i sahranjeni u Aleji velikana na Novom groblju u Beogradu.
U svom kratkom, ali veoma plodonosnom životu, Dušan Popović je ostao upamćen kao vrhunski publicista i novinar, satiričar, književni kritičar britkog pera. Govorio je nekoliko jezika, što ga je klasifikovalo kao jednog od vodećih prevodilaca dela Karla Kauckog, Karla Marksa, Žila Gede, Avgusta Bebela Ota Bauera i drugih.
Proputovao je čitavim svetom, a kad god mu je to vreme dozvoljavalo, putovao je po Srbiji, a naročito ga je radovao dolazak u rodni kraj, njegov Levač. Zalagao se za osnivanje škola, besplatno školovanje i razvoj prosvete i kulture uopšte.
U znak sećanja na njegov lik i delo, osamdesetih godina prošlog veka, u školskom dvorištu u nekadašnjem Volujku, danas Dragovu, ispred zgrade stare škole, u kojoj je rođen Dušan Popović, postavljena je njegova spomen bista. Zgrada stare škole u Dragovu, 1976. godine, stavljena je pod zaštitu istorijskih spomenika Srbije i predstavlja nepokretno kulturno dobro.
Po svojoj arhitekturi, objekat pripada tipu planski građenih zgrada, kakve su bile uobičajene drugoj polovini 19. veka. Pravougaonog je oblika, sa uzdužno postavljenim hodnikom i sa po dve učionice sa obe strane. U dnu hodnika se nalazio stan za učitelja, u kome je davne 1884. godine, rođen publicista Dušan Popović. Objekat je očuvan i funkcionalan. Danas su u prostorijama nekadašnje škole, smeštene biblioteka, ambulanta a do nedavno, prostorije Mesne zajednice, koristili su članovi Kulturno umetničkog društva iz Dragova za svoje probe.
Zbog svega navedenog, planovi Turističke organizacije i opštine Rekovac, su da na mapu svojih istorijskih znamenitosti, krupnim slovima upišu ime Dušana Popovića, i da se o njegovim postignućima, njegovom liku i delu, edukuju svi oni koji posećuju ove krajeve. Da nije zaboravljen, govori podatak da su gotovo sva deca iz Osnovne škole u Dragovu, znala ko je bio Dušan Popović i zašto njihova škola nosi njegovo ime.
Izvori i literatura:
- “Letopis Dragovske srkve, škole, opštine i drugih zajednica” Miroslav Ž. Simić
